Endometrioza jest jedną z najtrudniejszych do wykrycia ginekologicznych jednostek chorobowych. Polega ona na powstawaniu ognisk z nabłonka macicy w obrębie jajowodów, jajników, jamy brzusznej i jej narządów. Przyczyna jej występowania nie jest dokładnie poznana i pozostaje w zakresie obowiązujących od prawie 150 lat teorii. Endometrioza dotyczyć może populacji około 10 procent kobiet. Do czynników sprzyjających zaliczyć należy długie krwawienia miesięczne, a także występowanie tej choroby u bliskich krewnych.
Jak się objawia endometrioza?
Sama w sobie endometrioza objawy ma stosunkowo niecharakterystyczne, mogące nie wskazywać bezpośrednio na tego typu etiologię. Silne, uciążliwe i związane z cyklem miesiączkowym dolegliwości bólowe występować mogą u młodych dziewcząt i nie stanowią pierwszorzędowej przesłanki dla rozpoznania endometriozy.
Kiedy podejrzewać endometriozę?
Szczególnie cennym diagnostycznie objawem endometriozy u kobiet mogą się okazać dolegliwości bólowe o cyklicznym charakterze. Nie muszą to być piorunujące i o dużym nasileniu bóle, które na ogół skłaniają chore osoby do wizyty u ginekologa. To jak silny jest ból, zależy od aktywności choroby, lokalizacji ognisk, ich ilości oraz wariantu histologicznego. Każda kobieta, u której występują cykliczne, mocno dokuczliwe bóle brzucha, pojawiające się przed krwawieniem miesiączkowym, powinna skorzystać z porady lekarza ginekologa. Nie zawsze można silne dolegliwości bólowe u młodych dziewcząt zrzucić na karb endometriozy.
Swoistą sugestią dla rozpoznania endometriozy może być występowanie bólu w trakcie stosunku, przy oddawaniu stolca/moczu, albo stałe utrzymywanie się dolegliwości bólowych, niezależnie od fazy cyklu.
Bardzo ważną przesłanką dla wizyty ginekologicznej jest zaobserwowanie występujących powyżej objawów w skojarzeniu z trudnościami w zajściu w ciążę. Problemy rozrodcze wynikają z oddziaływania komórek ognisk endometriozy na jajnik lub z mechanicznego blokowania jajowodu. Ogniska endometriozy w obrębie otrzewnej mogą mocno pobudzić układ odpornościowy, co skutkować będzie powstaniem przeciwciał przeciwko prawidłowej mięśniówce macicy. Uniemożliwi to usadowienie zarodka w obrębie śluzówki.
Endometrioza a ciąża
Występowanie endometriozy stanowić może poważne zagrożenie dla ciąży, ale na ogół wyłącznie w początkowych jej stadiach (więcej o tym tu – http://endometriosis.net.pl/). Szacuje się, że poronienia dotyczą 40% ciąż kobiet chorujących na endometriozę. Jest to poważny problem, który wynika z jednej strony z zaburzenia czynności jajnika i agenezji ciałka żółtego, produkującego progesteron. Z drugiego punktu widzenia należy dostrzec istotne zagrożenie dla życia płodu, wynikające z syntezy wspomnianych wyżej przeciwciał.
Jak leczyć endometriozę
W kontekście specyficznego schorzenia, jakim pozostaje endometrioza leczenie jest również ograniczone. U kobiet młodszych i pragnących posiadać dzieci stosuje się terapię farmakologiczną, w której podstawą są leki o działaniu hormonalnym i przeciwbólowym. W przypadku braku skuteczności, podejmowane są decyzje o leczeniu operacyjnym. Jeśli to możliwe i konieczne w kontekście utrzymania zdolności płodzenia, podejmuje się decyzję o zachowawczym usuwaniu ognisk z otrzewnej, narządów, jajników, macicy i jajowodów. Mniej radykalną formę leczenia umożliwia laparoskopia.
Pełne wyleczenie gwarantuje jednakże wyłącznie całkowite usunięcie macicy i jajników. Leczenie to wprowadza organizm kobiety w stan wywołanej menopauzy (podobnie jak część leków hormonalnych) i uniemożliwia dalsze powstawanie ognisk chorobowych.
Albo szybko, albo wcale. Prawda jest brutalna. Można zrobić tak, że szybko rozpozna się endometriozę i jest szansa na wyleczenie jej bez szkody dla organizmu, ale niestety częściej endometrioza skończy się niemożliwością zajścia w ciążę.
Lepiej dobrze niż szybko. Nie ma się co spieszyć, bo najważniejsze jest mądre leczenie endometriozy, a do tego jest potrzebny mądry lekarz, co nie zawsze ma miejsce. Zwłaszcza w przypadku, gdy nie stać nas na specjalistów z najwyższej półki, bo mam wrażenie, że dla większości endometrioza to jest obecnie czarna magia, a poziom się znacznie obniżył.